eserlerin değer ölçüleri

[heyula]

ESERLERİN KIYMETLERİ NEYE GÖRE BELİRLENİR

El emeği ile tek tek meydana getirildiği için yazma eserler, basma eserlerden farklı bir değer taşır. Yazma eserlerde içeriğin öneminden başka, elde bulunan bir nüshanın kıymet sıralaması şunlara göredir :

1- Tek (ünik) nüsha, yani yazıldığı bilinen, başka eserlerde ismi geçen ama elde bulunmayan eser.
2- Nadir nüsha, yani dünyada yada ülkede birkaç tane bulunan eser.
3- Eski tarihli nüsha. Bunlar konusundan dolayı değil tarihinden sebep değerli olan eserlerdir.
4- Müellif hattı olan nüsha (esas nüsha). Bunlar bizzat eseri yazanın kendi el yazısı ile yazılan eserlerdir. Butün nüshalar bundan çoğaltıldığı için önemlidir.
5- Müellifin söyleyerek yazdırdığı nüsha (müellif nüshası),
6- Müellife okunarak kontrol edilmiş ve düzeltilmiş nüsha (sima‘ kaydı olan nüsha). Orijinal nüshaya yakınlığından dolayı değerlenir.
7- Müellif müsveddesinden tebyiz edilmiş (temize çekilmiş) nüsha,
8- Müellif nüshası ile karşılaştırılmış nüsha (mukabele kaydı olan nüsha),
9- Müellif nüshasından istinsah (çoğaltılan) edilen nüsha,
10- Müellifin yaşadığı devirde istinsah edilmiş olan nüsha,
11- Müellifin yaşadığı devre en yakın bir tarihte intinsah edilmiş olan nüsha,
12- Mevcut nüshalar içinde tamam olan nüsha,
13- Sanat değeri taşıyan nüsha (yazı, tezhip, minyatür ve cilt bakımından). Bunlar da yazan hattatın büyüklüğüne, tarihine, sanatsal değerine ve yukarıda sayılan değerler de katılarak kıymet biçilir.
14- El yazma esere sahip olan kişi hakkındaki kayıt (temellük kaydını taşıyan nüsha), yani eserin kimin kütüphanesinde bulunduğuna dair yada hayatına vs.dair notlar bulunanlar.
15- Yazmanın önemli bir kişi adına (padişah, sultan, devlet adamı) veya kütüphanesi için yazılmış olması.
Bunlar, yazma eserlerin değerini arttıran ve onların değerlendirilmesinde göz önünde tutulması gereken özelliklerdir.