METALLER: BAKIR HAKKINDA..NASIL OKSİTLENİR? SAFLIK DEREC

[AraşTIRmaCI]

Bakır atom numarası 29 ve atom ağırlığı Cu=63,(Tüm Paylaşımlarımızı Forumda Yapalım) olan kimyevi bir elementtir. Kendine has kızıl bir rengi vardır. Yoğunluğu 8,96’dır. Erime noktası 1083oC ve kaynama noktası 2595oC’dir. Isıyı ve elektriği en iyi ileten sınai madendir. Pek sert değildir,kolayca tel ve levha haline getirilebilir;dövülmekle, yeşil bir saydamlığı olan çok ince tabakalar verebilir.

Hava etkisiyle bakırın yüzeyi aşınmaya uğrar, bakır pası (jingar)adıyla bilinen koruyucu bir bazik karbonat tabakasıyla kaplanır. Soğukta gerçekten oksitlenmesi yalnız asitlerin etkisiyle olur; böylece sirke, yağlı maddeler bazı zehirli tuzlar verir, onun için bakır mutfak eşyası olarak kullanılırken bazı tedbirler almak gereklidir. Amonyak bakırın havada oksitlenmesini sağlar ve selülozu çözündüren Schweitzer likörü adında amonyaklı bir karmaşık verir. Bakır, kızıla kadar ısıtıldığında siyahlaşarak oksit verir; kükürt buharının ve klorun içinde yanar, derişik ve kaynak sülfürik asit bakır üzerinde etki gösterir. Bakır, sulandırılmış nitrik asitte bile kolaylıkla erir.

İki grup bakır bileşiği vardır. Bakırın tek değerli olduğu bakır-1 bileşikleri ve çift değerli olduğu bakır-2 bileşikleri; oksijenli tuzlar bakımından ancak bakır-1 bileşikleri kararlıdır. Tabiatta kırmızı sekiz gözlüler (küprit) halinde bulunan bakır-1 oksit Cu2O, bakır-2 asetatın veya Fehling likörünün glikoza indirgenmesi sonucu oluşur; camların yakut kırmızısına boyanmasında kullanılır. Siyah renkteki bakır-2 oksit CuO, bakırın yakılmasından veya nitratın kireçlenmesinden doğar. Bir bakır-2 tuzu çözeltisine alkalik eriyik katmakla, buna tekabül eden Cu(OH)2 formülündeki bakır-2 hidroksit elde edilir; mavi bir çözelti olan bu madde amonyakta çözünerek havai mavi renkte bir karmaşık verir. Bakır-2 oksitten camların yeşile boyanmasında faydalanılır.


Bakır alaşımları; Gerek sıvı,gerek katı halde bakırla birçok element çözelti verdiğinden uzun zamandan beri, çeşitli özellikler gösteren bakır alaşımlarından faydalanılmıştır. Bakıra başka elementlerin katılması, elektrik ve ısı iletkenliğini düşürür, ama mekanik özelliklerini arttırır, erimede kalıplama kolaylıkları sağlar ve özelliklede tuzlu ortamlarda, aşındırmaya karşı daha iyi dayanıklılık kazanır.

Sanayide kullanılan başlıca bakır alaşımları şunlardır; adi veya özel bronz, adi veya özel pirinç, adi alüminyum bronz veya alüminyumlu bakır, alman gümüşü, monel, berilyumlu bronz veya berilyumlu bakırlar, kromlu bakır, silisyumlu bakır veya silisyumlu bronz.

Bakır alaşımlarından birçoğu da, bazı özel niteliklerinden dolayı kullanılır. Bu özellikleri; döküm ve kalıplanma kolaylığı, dövülebilme ve uzayabilme, sürekli biçim değişikliliğinde dayanıklılık, iyi bir elektrik iletkenliği, sürtünme özellikleri, yüksek ısı iletkenliği, aşınmaya dayanıklılık ve işlenme kolaylığıdır.

Günümüzde bakır üretimi; başlıca bakır üreticileri; A.B.D, Zambiya, Şili, Kanada, Kongo-Kinşasa ve Japonya’dır. Ayrıca ülkemizde de, Ergani ve Murgul’da az da olsa üretim yapılır.

[ilhami]

Emeğinize sağlık faydalı paylaşım.